کشور ازبکستان دارای زمین‌های حاصل‌خیز بسیاری است و همین موضوع زمینه تبدیل آن به یکی از بزرگ‌ترین تولید‌کنندگان و صادرکنندگان پنبه در دنیا را فراهم کرده است. هرچند که در سال‌های پس از استقلال ازبکستان از شوروی، ارزش پنبه آن به طور قابل توجهی کاهش یافت. اقصتاد ازبکستان نیز مانند سایر کشورهای تحت سلطه شوری در سال‌های ابتدایی پس از استقلال با تورم شدید مواجه شد اما به مرور با کمک‌های صندوق بین‌المللی پول توانست پیشرفت چشم‌گیری در کاهش نرخ تورم ایجاد کند. در حال حاضر کشاورزی و صنایع تولیدی به یک اندازه به اقتصاد این کشور کمک می‌کنند و هر یک حدود یک چهارم تولید ناخالص داخلی را تشکیل می‌دهند. در حال حاضر ازبکستان با داشتن معادن طلای بسیار و دخایر قابل توجه نقره، مواد معدنی، نفت و گاز اقتصاد روبه‌رو رشدی دارد. این گزارش با هدف بررسی تجارت خراجی ازبکستان و سایر بخش‌های تاثیر‌گذار بر آن بر اساس آخرین داده‌های موجود در سال ۱۴۰۰ تهییه شده است.
حضور در شبکه‌های مجازی
در سال ۲۰۲۱، 25.7 میلیون نفر کاربر معادل 58.9 درصد از جمعیت اوکراین در شبکه‌های مجازی حضور دارند که این تعداد 16 درصد رشد نسبت به سال گذشته داشته است. طبق آمار‌های ارائه شده در statcounter شبکه‌های فیسبوک، توئیتر، پینترست، اینستاگرام و یوتیوب به ترتیب بیشترین میزان محبوبیت را در میان کاربران این کشور دارند. در نمودار روبه‌رو درصد محبوبیت هرکدام نمایش داده شده است.
اطلاعات جغرافیایی
کشور اوکراین بامساحت 579400 کیلومتر مربع و میانگین فاصله‌های داخلی 287.73 کیلومتر، در اروپای شرقی واقع شده است. این کشور با کشورهای لهستان(535 کیلومتر)، بلاروس ( 1084 کیلومتر)، اسلواکی( 97 کیلومتر)، مجارستان( 136.7 کیلومتر )، رومانی( 649 کیلومتر) و مولداوی( 1222 کیلومتر) هم‌مرز است.
آب و هوا
اوکراین دارای آب‌وهوای قاره‌ای با زمستان‌های سرد و تابستان‌های گرم می‌باشد که هرچه به سمت جنوب و شرق حرکت می‌کنیم، گرم‌تر می‌شود . آب‌وهوای کشور اوکراین در شمال، سرد و در جنوب، معتدل می‌باشد.قسمت جنوب این کشور که مشرف به دریای سیاه است دارای آب‌وهوای ملایم‌تری در فصل زمستان با بارش کمتر است و آب‌وهوای مدیترانه‌ای به جز در ساحل جنوبی جزیره کریمه دیده می‌شود. بارش باران در نقاط مختلف کشور اوکراین متفاوت است به طوری که بیشترین میزان بارش در شمال و غرب در این کشور صورت می‌گیرد و کم‌ترین میزان بارش در شرق و جنوب شرقی می‌باشد. به‌طور کلی آب‌وهوای کشور اوکراین در شمال، سرد و در جنوب، معتدل می‌باشد .
اطلاعات سیاسی
طبق گزارشات ارائه شده در بانک جهانی برای بررسی وضعیت سیاسی هر کشور 6 شاخص مشخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ این شاخص‌ها آزادی بیان و پاسخ‌گویی، حاکمیت قانون، کیفیت تنظیم مقررات، کنترل فساد، اثربخشی دولت و ثبات سیاسی و فقدان خشونت و تروریسم را شامل می‌شوند. امتیاز اوکراین در هر یک از این شاخص‌ها در نمودار روبه‌رو به نمایش درآمده‌اند.
اطلاعات اقتصادی
کشور اوکراین با واحد رسمی پول هریونیای (hryvnia) توانسته در سال ۲۰۲۰ به تولید ناخالص داخلی (GDP) ۱۵۵ میلیارد دلاری دست پیدا کند؛ این در حالی است که این مقدار ۴.۰۲- درصد نسبت به مقدار آن در سال گذشته کاهش داشته است. سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP Per Capita) این کشور با رشد ۱.۷۶ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۹ به مبلغ 3,727 دلار رسیده است.
برای بررسی وضعیت اقتصادی اوکراین روند سه شاخص اصلی نرخ بیکاری نیروی کار، میزان مشارکت نیروی کار و سهم تجارت به نسبت تولید ناخالص داخلی را برای داده‌های موجود در ده سال اخیر مورد بررسی قرار داده‌ایم، این بررسی برای شاخص نرخ تورم نیز صورت گرفته است و علاوه‌بر آن پیش‌بینی imf از نرخ تورم اوکراین تا سال ۲۰۲۴ نیز افزوده شده است. همان‌طور که در نمودارهای زیر مشاهده می‌کنید بیشترین نرخ تورم این کشور در سال ۲۰۱۵ رخ داده است.
صادرات و واردات
برای رتبه‌بندی صادرات و واردات کالا و خدمات، ارزش واردات و صادرات در میان ۱۹۰ کشور مقایسه شده است؛پس از ارزیابی‌های انجام شده، اوکراین توانسته رتبه‌های زیر را در مقیاس جهانی و در مقایس جهانی با فاکتور گرفتن معاملات تجاری میان درون اتحادیه اروپا به دست آورد.
| دسته‌بندی در سال ۲۰۱۹ | رتبه در واردات جهانی | رتبه در صادرات جهانی |
|---|---|---|
| رتبه بندی در تجارت کالا | 47 | 52 |
| رتبه‌بندی در تجارت کالا بدون در نظر گرفتن تجارت درون اتحادیه اروپا | 30 | 36 |
| رتبه‌بندی در خدمات تجاری | 51 | 49 |
| رتبه‌بندی در خدمات تجاری بدون در نظر گرفتن تجارت درون اتحادیه اروپا | 34 | 31 |
در سال ۲۰۱۹ ارزش کل واردات اوکراین 60 میلیارد دلار بوده است که سهم ۰.۲۶ درصدی از واردات کل دنیا برای این کشور رقم زد، از سوی دیگر ارزش کل صادرات اوکراین در همان سال ۵۰ میلیارد دلار بوده و آن را در ۰.۳۱ درصد از صادرات کل دنیا سهیم کرد. در سال ۲۰۱۹ ارزش واردات اوکراین و سهم آن در تجارت جهانی نسبت به صادرات آن کمتر بوده، این در حالی است که متوسط تغییرات صادرات و واردت آن در فاصله سال‌های 2010 تا 2019 بدون تغییر باقی مانده است.
در این سری گزارشات چهار دسته‌بندی کلی برای کالاهای تجاری تحت عنوان محصولات کشاورزی، محصولات تولیدی، محصولات معدنی و سایر کالاها لحاظ شده است که سهم هر کدام از این گروه کالاها در تجارت اوکراین به تفکیک صادرات و واردات در نمودارهای زیر ترسیم شده است. علاوه‌بر آن ۵ شریک اصلی تجارت اوکراین در صادرات و واردات و سهم هر کدام از کل واردات یا کل صادرات این کشور بر حسب درصد بیان شده است.
بررسی کالاهای کشاورزی
به طور کلی می‌توان کالاهای تجاری را در دو گروه کالاهای کشاورزی(HS Code های ۱ تا ۲۴) و کالاهای غیرکشاورزی(HS Codeهای ۲۵ و پس از آن) دسته‌بندی کرد. در سال ۲۰۱۹ صادرات کالاهای کشاورزی اوکراین 18.6 میلیارد دلار و واردات این گروه 4.4 میلیارد دلار ارزش داشته است. در ادامه ۵ کالای برتر صادراتی و وارداتی کشاورزی این کشور به ترتیب ارزش تجارت آن‌ها گردآوری شده‌اند.
هر کدام از کالاهای مذکور سهم متفاوتی در تجارت کالاهای کشاورزی دارند، از این رو برخی تاثیر بیشتری در تعیین ارزش صادرات و واردات کالاهای کشاورزی خواهند داشت.
بررسی کالاهای غیرکشاورزی
در سال ۲۰۱۹ صادرات کالاهای غیرکشاورزی 28.5 میلیارد دلار و واردات این گروه 52.1 میلیارد دلار ارزش داشته است. در ادامه ۵ کالای برتر صادراتی و وارداتی غیرکشاورزی این کشور به ترتیب ارزش تجارت آن‌ها گردآوری شده اند.
هر کدام از کالاهای مذکور سهم متفاوتی در تجارت کالاهای غیرکشاورزی دارند، از این رو برخی تاثیر بیشتری در تعیین ارزش صادرات و واردات کالاهای غیرکشاورزی خواهند داشت.
تجارت خدمات بازرگانی
در کنار تجارت کالا، اوکراین با ارزش 16.9 میلیاد دلار برای صادرات و ارزش 14.7 میلیارد دلار برای واردات حضور فعالی در حوزه‌ی تجارت خدمات بازرگانی دارد. در طی ده سال اخیر صادرات خدمات تجاری بدون تغییر باقی مانده اما واردات آن برای کشور اوکراین ۲ درصد رشد داشته است. اما هنوز هم سهم قابل توجهی در بازار جهانی ندارند چرا که در واردات تنها 0.26 و در صادرات تنها 0.28 درصد از کل بازار را در اختیار دارد. کلیه خدمات تجاری در چهار دسته حمل‌ونقل، مسافرت و گردشگری، خدمات مرتبط با کالا و سایر خدمات تجاری تقسیم‌بندی می‌شوند. سهم هر کدام از این گروه‌ها به تفکیک واردات و صادرات در نمودار روبه‌رو به نمایش در آمده‌اند.
حمل‌ونقل
سهم قابل توجهی از تجارت خدمات بازرگانی اوکراین به بخش حمل‌ونقل اختصاص دارد. در سال ۲۰۱۹ ارزش صادرات حمل‌ونقل حدود 6.1 میلیارد دلار و ارزش واردات آن 2.4 میلیارد دلار ارزیابی شده است. مانند بسیاری از کشورهای دیگر درآمدهای حاصل از صادرات این بخش در سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر شرایط ویروس کرونا کاهش یافته است.
مسافرت و گردشگری
ارزشمندترین بخش در تجارت خدمات بازرگانی اوکراین بخش مسافرت و گردشگری بوده است که در سال ۲۰۱۹ ارزش صادرات آن در حدود ۱.6 میلیارد دلار و ارزش واردات آن در حدود 8.5 میلیارد دلار ارزیابی شده است. در سال ۲۰۲۰ این بخش از خدمات تجاری بیشتر از سایرین تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفته است. در نمودار روبه‌رو می‌توانید روند صادراتی اوکراین و جهان مقایسه کنید.
تجارت با ایران
در سال ۲۰۱۸ ارزش کل کالاهای صادراتی ایران به اوکراین در حدود 31 میلیون دلار ارزیابی شده است. در نمودار روبه‌رو می‌توانید ۵ کالای برتر صادراتی ایران به اوکراین را مشاهده کنید. این کالاها بر اساس ارزش صادراتی خود مرتب شده‌اند.
پتانسیل‌های صادراتی
با در نظر گرفتن فاکتور‌ها و عوامل مختلف مانند سهولت حمل‌ونقل، توافقنامه‌های مختلف و … ،کشورهای روسیه، چین، هند، آلمان و ایتالیا به ترتیب بیشترین پتانسیل را برای دریافت کالاهای صادراتی اوکراین دارند. در ادامه برای هر کدام از این کشور‌ها ۵ کالا با بیشترین پتانسیل صادراتی در نظر گرفته شده است.
پتانسیل‌های وادراتی
با در نظر گرفتن فاکتور‌ها و عوامل مختلف مانند سهولت حمل‌ونقل، توافقنامه‌های مختلف و … ، چین، آلمان، لهستان، روسیه و آمریکا به ترتیب بیشترین پتانسیل را برای صادرات به اوکراین دارند. در ادامه برای هر کدام از این کشور‌ها ۵ کالا با بیشترین پتانسیل وارداتی از سوی اوکراین در نظر گرفته شده است.
رتبه‌بندی در شاخص‌های مرتبط با کسب‌و کار
شاخص سهولت انجام کسب وکار، شاخصی است که توسط بانک جهانی تعریف شده و رتبه پایین‌تر هر کشور در این شاخص، نشان می‌دهد که آن کشور محیط نظارتی کاراتری برای شروع و بهره‌برداری یک بنگاه محلی دارد. بانک جهانی هر ساله کشورهای جهان را براساس این شاخص رتبه‌بندی می‌کند. این شاخص از چند نماگر تشکیل شده است. یکی از نماگرهای شاخص سهولت کسب‌وکار که وضعیت یک کشور را در بخش تجارت نشان می‌دهد، نماگر «تجارت فرامرزی» است؛ این نماگر زمان و هزینه صادرات و واردات را در کشورهای مختلف برآورد می‌کند. با در نظر گرفتن رتبه‌های جهانی، اوکراین در هر کدام از این نماگر‌ها، شاخص سهولت انجام کسب‌وکار برای آن ۶۴ برآورد شده است.
صنعت در اوکراین
در انتهای گزارش تعداد برنامه‌های مرتبط با صنعت در سه گروه برنامه‌های ثبت اختراع، برنامه‌های برند تجاری و برنامه‌های طراحی صنعتی در سال ۲۰۱۸ لحاظ شده است. علاوه بر آن می‌توانید روند رشد صادرات صنعتی و سهم صادرات صنعتی با تکنولوژی بالا از کل صادرات تولیدی به ازای داده‌های موجود برای ده سال اخیر اوکراین را مشاهده کنید.
| برنامه‌های ثبت اختراع ۲۰۱۸ | برنامه‌های برند تجاری ۲۰۱۸ | برنامه‌های طراحی صنعتی ۲۰۱۸ | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| مقیم | غیرمقیم | مجموع | مقیم | غیرمقیم | مجموع | مقیم | غیرمقیم | مجموع |
| 2,107 | 1,861 | 3,968 | 27,330 | 10,674 | 38,004 | 2,791 | 813 | 3,604 |
