تاجیکستان

حضور در شبکه‌های مجازی

در سال ۲۰۲۱، 660 هزار نفر کاربر معادل 7 درصد از جمعیت تاجیکستان در شبکه‌های مجازی حضور دارند که این تعداد 49 درصد رشد نسبت به سال گذشته داشته است. طبق آمار‌های ارائه شده در statcounter شبکه‌های  توئیتر، فیسبوک، یوتیوب، پینترست و اینستاگرام به ترتیب بیشترین میزان محبوبیت را در میان کاربران این کشور دارند. در نمودار روبه‌رو درصد محبوبیت هرکدام نمایش داده شده است.

اطلاعات جغرافیایی

کشور تاجیکستان با مساحت 138790 کیلومتر مربع و میانگین فاصله‌های داخلی 140.82 کیلومتر، در آسیای میانه واقع شده است. این کشور با کشورهای چین( ۴۱۴ کیلومتر)، افغانستان( ۱۲۰۶ کیلومتر)،ازبکستان (۱۳۱۲ کیلومتر) و قرقیزستان( ۹۸۴ کیلومتر)  هم‌مرز است.

آب‌ و هوا

آب و هوای تاجیکستان کم‌وبیش قاره‌ای، نیمه گرم‌سیری و در برخی ناحیه‌ها بیابانی است. تاجیکستان پربارش‌ترین کشور آسیای میانه است. میانگین بارش سالانه دره‌های وخش و کافرستان در جنوب این کشور، به چیزی نزدیک ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلی‌متر و در کوهستان‌ها تا ۱٬۵۰۰ میلی‌متر می‌رسد.

اطلاعات سیاسی

طبق گزارشات ارائه شده در بانک جهانی برای بررسی وضعیت سیاسی هر کشور 6 شاخص مشخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرند؛ این شاخص‌ها آزادی بیان و پاسخ‌گویی، حاکمیت قانون‌، کیفیت تنظیم مقررات، کنترل فساد، اثربخشی دولت و ثبات سیاسی و فقدان خشونت و تروریسم را شامل می‌شوند. امتیاز تاجیکستان در هر یک از این شاخص‌ها در نمودار روبه‌رو  به نمایش درآمده‌اند.

اطلاعات اقتصادی

کشور تاجیکستان با واحد رسمی پول سامانی (somoni)  توانسته در سال ۲۰۲۰ به تولید ناخالص داخلی (GDP) ۸ میلیارد دلاری دست پیدا کند؛ این در حالی است که این مقدار ۴.۵ درصد نسبت به مقدار آن در سال گذشته کاهش داشته است. سرانه تولید ناخالص داخلی (GDP Per Capita) این کشور با رشد ۳.۵۳ درصد رشد نسبت به سال ۲۰۱۹  به مبلغ ۸۵۹ دلار رسیده است.

برای بررسی وضعیت اقتصادی تاجیکستان روند سه شاخص اصلی نرخ بیکاری نیروی کار، میزان مشارکت نیروی کار و سهم تجارت به نسبت تولید ناخالص داخلی را برای داده‌های موجود در ده سال اخیر مورد بررسی قرار داده‌ایم، این بررسی برای شاخص نرخ تورم نیز صورت گرفته است و علاوه‌بر آن پیش‌بینی imf از نرخ تورم تاجیکستان تا سال ۲۰۲۴ نیز افزوده شده است. همان‌طور که در نمودارهای زیر مشاهده می‌کنید بیش‌ترین نرخ تورم این کشور در سال ۲۰۲۰ رخ داده است.

صادرات و واردات

برای رتبه‌بندی صادرات و واردات کالا و خدمات، ارزش واردات و صادرات در میان ۱۹۰ کشور مقایسه شده است؛پس از ارزیابی‌های انجام شده،تاجیکستان توانسته رتبه‌های زیر را در مقیاس جهانی و در مقایس جهانی با فاکتور گرفتن معاملات تجاری میان درون اتحادیه اروپا به دست آورد.

دسته‌بندی در سال ۲۰۱۹ رتبه‌ در واردات جهانی رتبه در صادرات جهانی
رتبه بندی در تجارت کالا ۱۴۸ ۱۴۰
رتبه‌بندی در تجارت کالا بدون در نظر گرفتن تجارت درون اتحادیه اروپا ۱۲۲ ۱۱۴
رتبه‌بندی در خدمات تجاری ۱۶۷ ۱۶۴
رتبه‌بندی در خدمات تجاری بدون در نظر گرفتن تجارت درون اتحادیه اروپا ۱۴۱ ۱۳۸

در سال ۲۰۱۹ ارزش کل واردات تاجیکستان  3.3 میلیارد دلار بوده است که سهم ۰.۰۲ درصدی از واردات کل دنیا برای این کشور رقم زد، از سوی دیگر ارزش کل صادرات تاجیکستان در همان سال ۱.۲ میلیارد دلار بوده و آن را در ۰.۰۱ درصد از صادرات کل دنیا سهیم کرد. در سال ۲۰۱۹ ارزش صاردات تاجیکستان و سهم آن در تجارت جهانی نسبت به وادرات آن کمتر بوده، این در حالی‌ است که متوسط تغییرات صادرات  آن در فاصله سال‌های 2010 تا 2019 بدون تغییر باقی مانده و واردات آن در این محدوده‌ی زمانی ۳ درصد رشد داشته است.

در این سری گزارشات چهار دسته‌بندی کلی برای کالاهای تجاری تحت عنوان محصولات کشاورزی، محصولات تولیدی، محصولات معدنی و سایر کالاها لحاظ شده است که سهم هر کدام از این گروه‌ کالاها در تجارت اوکراین به تفکیک صادرات و واردات در نمودارهای زیر ترسیم شده است.

تجارت خدمات بازرگانی

در کنار تجارت کالا، تاجیکستان با ارزش ۲۳۹ میلیون دلار برای صادرات و ارزش ۴۷۹ میلیون دلار برای واردات در حوزه‌ی تجارت خدمات بازرگانی حضور دارد. در طی ده سال اخیر صادرات خدمات تجاری ۵ درصد کاهش داشته است اما واردات آن برای کشور تاجیکستان ۲ درصد رشد داشته است. کلیه خدمات تجاری در چهار دسته حمل‌ونقل، مسافرت و گردشگری، خدمات مرتبط با کالا و سایر خدمات تجاری تقسیم‌بندی می‌شوند. سهم هر کدام از این گروه‌ها  در کشور تاجیکستان به تفکیک واردات و صادرات در نمودار روبه‌رو به نمایش در آمده‌اند.

حمل‌ونقل

سهم قابل توجهی از تجارت خدمات بازرگانی تاجیکستان به بخش حمل‌ونقل اختصاص دارد. در سال ۲۰۱۹ ارزش صادرات حمل‌ونقل حدود ۱۹۲ میلیون دلار و ارزش واردات آن ۳۸۳ میلیون دلار  ارزیابی شده است. مانند بسیاری از کشور‌های دیگر درآمدهای حاصل از صادرات این بخش در سال ۲۰۲۰ تحت تاثیر شرایط ویروس کرونا کاهش یافته است.

مسافرت و گردشگری

بخش مهم دیگر  در تجارت خدمات بازرگانی تاجیکستان بخش مسافرت و گردشگری بوده است که  در سال ۲۰۱۹ ارزش صادرات آن در حدود ۱۴ میلیون دلار و ارزش واردات آن در حدود ۵ میلیون دلار ارزیابی شده است. در سال ۲۰۲۰ این بخش از خدمات تجاری بیشتر از سایرین تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفته است. در نمودار روبه‌رو می‌توانید روند صادراتی تاجیکستان و جهان مقایسه کنید.

تجارت با ایران

در سال ۲۰۱۸ ارزش کل کالاهای صادراتی ایران به تاجیکستان در حدود 26 میلیون دلار ارزیابی شده است. در نمودار روبه‌رو می‌توانید ۵ کالای برتر صادراتی ایران به تاجیکستان را مشاهده کنید. این کالاها بر اساس ارزش صادراتی خود مرتب شده‌اند.

پتانسیل‌های صادراتی

با در نظر گرفتن فاکتور‌ها و عوامل مختلف مانند سهولت حمل‌ونقل، توافقنامه‌های مختلف و … ،کشورهای ترکیه، ازبکستان، روسیه، تایوان و ایتالیا به ترتیب بیشترین پتانسیل را برای دریافت کالاهای صادراتی تاجیکستان دارند. در ادامه برای هر کدام از این کشور‌ها ۵ کالا با بیشترین پتانسیل صادراتی در نظر گرفته شده است.

پتانسیل‌های وادراتی

با در نظر گرفتن فاکتور‌ها و عوامل مختلف مانند سهولت حمل‌ونقل، توافقنامه‌های مختلف و … ، چین، روسیه، قزاقستان، ترکیه و ایران به ترتیب بیشترین پتانسیل را برای صادرات به تاجیکستان دارند. در ادامه برای هر کدام از این کشور‌ها ۵ کالا با بیشترین پتانسیل وارداتی از سوی تاجیکستان در نظر گرفته شده است.

رتبه‌بندی در شاخص‌های مرتبط با کسب‌و کار

شاخص سهولت انجام کسب وکار، شاخصی است که توسط بانک جهانی تعریف شده و رتبه پایین‌تر هر کشور در این شاخص، نشان می‌دهد که آن کشور محیط نظارتی کاراتری برای شروع و بهره‌برداری یک بنگاه محلی دارد. بانک جهانی هر ساله کشورهای جهان را براساس این شاخص رتبه‌بندی می‌کند. این شاخص از چند نماگر تشکیل شده است. یکی از نماگرهای شاخص سهولت کسب‌وکار که وضعیت یک کشور را در بخش تجارت نشان می‌دهد، نماگر «تجارت فرامرزی» است؛ این نماگر زمان و هزینه صادرات و واردات را در کشورهای مختلف برآورد می‌کند. با در نظر گرفتن رتبه‌های جهانی، تاجیکستان در هر کدام از این نماگر‌ها، شاخص سهولت انجام کسب‌وکار برای آن ۱۰۶ برآورد شده است.

صنعت در تاجیکستان

در انتهای گزارش تعداد برنامه‌های مرتبط با صنعت در سه گروه برنامه‌های ثبت اختراع، برنامه‌های برند تجاری و برنامه‌های طراحی صنعتی در سال ۲۰۱۸ لحاظ شده است.

برنامه‌های ثبت اختراع  ۲۰۱۸ برنامه‌های برند تجاری ۲۰۱۸ برنامه‌های طراحی صنعتی ۲۰۱۸
مقیم غیرمقیم مجموع مقیم غیرمقیم مجموع مقیم غیرمقیم مجموع
na 1 1 103 2175 2278 na 82 82