وجوه دریافتی گمرک‌ها
وجوه دریافتی گمرک از کالاها در دو نوع کلی دسته بندی می‌شوند:
- حقوق و عوارض مبلغی است که به جهت واردات و صادرات کالا به گمرک پرداخت می‌گردد و نوعی مالیات غیرمستقیم است.
- هزینه‌ها در قبال خدماتی است که سازمان‌های ارائه‌کننده خدمات مانند سازمان بنادر در بندرها، انبارهای عمومی در گمرکات داخلی و سازمان ملی استاندارد انجام می‌دهند؛ مانند: تخلیه و بارگیری، آزمایش، استاندارد و انبارداری.
حقوق ورودی کالا در گمرک
این حقوق که در بند ح ماده ۱ قانون امور گمرکی تعریف شده است به معنی آن است که واردکننده کالا موظف به پرداخت درصدی از ارزش کل کالاها تحت عنوان حقوق ورودی به گمرک آن کشور است. پرداخت این حقوق برابر با صدور اجازه ورود کالاها به خاک کشور مذکور است. این حقوق که یکی از درآمدهای کشورها است؛ در کل دنیا جزوی از قوانین واردات است اما ممکن است تبصره‌های آن در هر کشوری متفاوت باشد و میزان آن بسته به کشورها و کالاها متفاوت است. شاید جالب باشد که بدانید، یک درصد از این حقوق به هلال‌احمر اختصاص پیدا می‌کند. حقوق ورودی کالا شامل دو قسمت است:
- حقوق گمرکی: هر واردکننده‌ای ملزم است برای واردات کالاهایش تا درصدی از ارزش کل کالا را به‌عنوان حقوق گمرکی به گمرک بپردازد. این مبلغ در ایران 4 ٪ همه‌ی کالاهاست و توسط مجلس تعیین می‌شود.
- سود بازرگانی: وجهی است که بر اساس قانون انحصار تجارت خارجی به موجب تصویب‌نامه هیئت وزیران برقرار می‌گردد. این مبلغ به نوع کالا و سیاست‌های دولت بستگی دارد که ابتدای هرسال توسط وزارت صنعت، معدن، تجارت تعیین می‌شود.
تعرفه گمرکی
تعرفه (Tariff) به معنای میزان حقوق و عوارض کالا در هنگام اظهار و ترخیص کالا در گمرک است که یک نوع مالیات و عوارضی است که دولت‌ها به دلایل حمایتی، مالی یا ترکیبی آن‌ها از کالاهای وارداتی و یا صادراتی دریافت می‌کنند. این تعرفه توسط هیئت دولت در ابتدای هرسال اعلام می‌گردد. این دریافت وجه به‌طور رایج حقوق گمرکی (Customs Duties) نامیده می‌شود.
چند نمونه از انواع تعرفه گمرکی
تعرفه‌های گمرکی از نظر هدف، مقام وضع‌کننده، ماهیت و شیوه محاسبه در گروه‌های مختلفی قرار می‌گیرند و هر کدام از این گروه‌ها نیز خود به دسته‌های کوچک‌تری تقسیم می‌شوند.
از نظر هدف
- تعرفه مالی: هدف این تعرفه تأمین کردن مخارج دولت است.
- تعرفه حمایتی: هدف از آن ایجاد شرایطی رقابتی بین کالاهای داخلی و کالاهای وارداتی است که باعث افزایش قدرت رقابت کالاهای داخلی در برابر کالاهای وارداتی می‌شود.
- تعرفه ارشادی: که هدف از آن هدایت کردن تقاضا و تغییر دادن انتخاب مصرف‌کننده است.
از نظر مقام وضع‌کننده
- تعرفه مستقل: یک‌طرفه است و توسط کشور ذی‌نفع با درنظرگرفتن ملاحظات ملی تدوین می‌شود.
- تعرفه قراردادی: برای قراردادهای دو یا چندجانبه برای مدت معینی تعیین می‌شوند.
از نظر ماهیت
- تعرفه عمومی: برای تمامی کالاها یکسان است و مبدأ کالای در نرخ حقوق ورودی تأثیری ندارد.
- تعرفه ترجیهی: برای کشورهای مبدأ خاصی ارفاق قائل شده و میزان آن برای کشورهای مذکور کمتر است.
از نظر شیوه محاسبه
- تعرفه ارزشی: در این روش، عوارضی که گمرک هنگام ترخیص کالا از گمرک دریافت می‌کند به ارزش کالا بستگی دارد. در صورت ضرب نرخ تعرفه در ارزش کالا، حقوق گمرکی قابل وصول به دست می‌آید.
- تعرفه ویژه یا مقداری: عوارض دریافت شده گمرک به مقدار کالا بستگی دارد. میزان حقوق ورودی در کمیت کالا (عدد، کیلو، لیتر، طول،…) ضرب شده و حقوق ورودی قابل وصول اخذ می‌شود.
- تعرفه مرکب یا مختلط: این روش در واقع ترکیبی از دو روش قبلی است.
هدف از تعیین تعرفه گمرکی
برای تعیین تعرفه‌های گمرکی اهداف متفاوتی می‌توان در نظر گرفت؛ در زیر برخی از این اهداف ذکر شده اند:
- حمایت از تولیدکنندگان داخلی، به‌خصوص صنایع نوپا
- افزایش قیمت نهایی کالاهایی که تعرفه برای آن‌ها تعریف شده در بازار داخلی
- حمایت از اشتغال داخلی
- افزایش میزان مصرف کالاهای داخلی
- جلوگیری از واردات گسترده کالاهایی که مصرف آن‌ها خطراتی در زمینه بهداشت و محیط‌زیست به همراه دارد.
در سایت گمرک جمهوری اسلامی ایران می‌توانید به قوانین و اطلاعات مرتبط با گمرک ایران دسترسی پیدا کنید.
ثبت ديدگاه