نظریه‌ی آشوب از علم هواشناسی آغاز شد و به سرعت به حوزه‌های دیگر تعمیم یافت و کسب‌وکارها و مدیریت آن‌ها را نيز تحت تأثير اصول خود قرار داد. بنابر تعریف هیلز، « Chaos نوعی نظم در بی‌نظمی است؛ بی‌نظم از آن رو که نتایج آن غیر قابل پیش‌بینی دقیق است و منظم از آن جهت که از نوعی قطعیت برخوردار است.» قطعيت آن به این دلیل است كه بی‌نظمی، دلايل درونی دارد و به علت اختلالات خارجی رخ نمـی‌دهـد؛ بنابراین با شناسایی درست عوامل درونی می‌توان به پیش‌بینی‌های قابل اتکاتری دست یافت.
تجارت بین‌الملل نیز با داشتن ریسک‌های مختلف که ماهیت آن‌ها به‌طور مداوم تغییر می‌کنند، پیش‌بینی را دشوار می‌کند. در واقــع این ریسک‌ها اتفـاقات ناخواسـته‌ای هستند کـه ممکـن اسـت هنـگام انجـام تجــارت خارجــی روی دهند و آثــاری جــدی بــر نــرخ بازگشــت ســرمایه داشته باشند. انواع ریسک‌های تجارت بین‌المللی عبارت‌اند از:
- ریسک سیاسی (political risk)
- ریسک قانونی (legal risk)
- ریسک قرنطینه (Quarantine compliance risk)
- ریسک نرخ ارز (Exchange rate risk)
- ریسک عدم پرداخت (Non-payment risk)
- ریسک حمل ونقل(logistic risk)
جنس و ماهیت این ریسک‌ها از یـک کشـور بـه کشـور دیگـر متفـاوت اسـت. روش‌هـای مدیریت ریسک جدیـد بـا اسـتفاده از نظریـه‌ی آشـوب، نااطمینانی‌هــای غیــرقابــل اندازه‌گیــری را مورد بررسی قرار می‌دهند و با استفاده از نتایج حاصل از آن سعی در کاهش ریسک دارند.
ویژگی‌های نظریه‌ی آشوب
برای استفاده از این نظریه باید با ویژگی‌های آن آشنا بود. برای نظریه آشوب چهار ویژگی اصلی، اثر پروانه‌ای، سازگاری پویا، خودمانایی و جاذبه‌های عجیب لحاظ می‌شود که در ادامه به تعریف هر کدام پرداخته می‌شود.
اثر پروانه‌ای
اثر پروانه‌ای در نظریه آشوب به این معنا است که در تمامی پديده‌ها، نقاطی وجود دارند كه تغيير اندک در آن‌ها باعث تغييرات عظيم در کل سیستم خواهد شد. همانطور که رویدادهای سیاسی بهار عربی ۲۰۱۱ نشان داد که تحولات در یک کشور می‌تواند امواج قوی‌ای را فراتر از مرزهای خود ساطع کند.
سازگاری پويا
در نظریه آشوب این ویژگی به معنای ایجاد تطابق و سازگاری پويا بين خود و محيط پيرامون است؛ به این معنا که شخص در فضای آشوب، اطلاعات را از محیط جذب کرده و بتواند میان این اطلاعات و عملیات ارتباط برقرار کند. همچنین از انحرافات آگاه باشد و توانایی انجام اصلاحات مورد نیاز را داشته باشد. Citibank یکی از اولین موسساتی بود که رویکردی برای محاسبه ریسک‌های کشوری ایجاد کرد تا با کمک آن در جهت کاهش ریسک‌های سرمایه‌گذاری و تجارت‌های خارجی گام بردارد.
خودمانایی
به این معنا است که همه‌ی اجزاء به يک‌سو و در جهت رسیدن به هدفی واحد حرکت می‌کنند؛ چراکه نوعی شباهت در الگوی جزء و كل قابل تشخيص است. تک‌تک کشورهای فعال در حوزه تجارت بین‌الملل به عنوان جزء کوچکی از این سیستم در پی دستیابی به سود بیشتر و افزایش رفاه مردم خود هستند؛ همان‌گونه که تجارت بین‌الملل به عنوان یک سیستم بزرگ‌تر به دنبال افزایش رفاه عموم مردم در سرتاسر دنیاست.
جاذبه‌های عجیب
اگرچه ممکن است عوامل و رخدادهای موجود، به نظر بی‌نظم و بی ارتباط باشند اما روابط و تعامل‌پذیری میان آن‌ها این امكان را می‌دهد تا به الگوهايی منظم دست يابیم و این موضوع تعریف ویژگی جاذبه‌های عجیب در این نظریه است. بحران مالی یونان در سال ۲۰۱۱ باعث فروپاشی بانکداری قبرس شد و در ادامه عواقب آن در افزایش ریسک‌های تجارت جهانی به وضوح مشاهده می‌شد. عوامل متعددی در این رخداد مؤثر بوده‌اند اما از میان آن‌ها خرید حجم بالای اوراق قرضه بهادار یونان توسط این بانک‌ها وزن بیشتری داشته است.
ملزومات عمده‌ی تصميم‌گیری در کسب‌وکارهای پرتلاطم
در دنيای متلاطم و آشوب‌زده‌ی امروزی بايد به جای تمركز برتصميم‌گيـری بلنـد مـدت، تصميم‌گيری كوتاه مدت و انعطاف‌پذير را مد نظر قرار داد؛ چرا که سرعت و عمق تغییرات بسیار زیاد است. بايد به رويكردهای ابتكاری و متناسب با سرعت و عمق تغییرات، اهميـت بيشـتری داده شود. در همین راستا، ايجاد ساختارها ونظام‌های کوتاه‌مدت از اهميت بيشتری برخوردار شده‌اند. از مهمترین ملزومات محاسبه‌ی ریسک‌های متعدد و تصمیم‌گیری در چنین فضاهایی، داشتن مجموعه‌ای همه‌جانبه از اطلاعات دقیق، معتبر، گسترده و فراگیر است. چرا که جزئی‌ترین اطلاعات به نظر غیرمرتبط، می‌تواند در چنین فضایی تأثیرات به سزایی داشته باشد. با دسترسی به این مجموعه اطلاعات می‌توان:
- نقاط کلیدی تجارت‌ها را شناسایی کرد و با تغییر آن‌ها تغییرات عظیم به وجود آورد.
- ارتباط میان اطلاعات و عملیاتی که رخ می‌دهد را کشف کرد تا بتوان تطابق و سازگاری با فضای موجود، ایجاد کرد.
- تمام اجزای موجود در این فرآیند را برای دستیابی به هدفی مشخص سازماندهی کرد.
- در میان تمام بی‌نظمی‌ها، نظم حاکم را شناسایی کرد و با استفاده از آن، پیش‌بینی‌های قابل اطمینان‌تری ارائه داد.
- به سرعت خود را با تغییرات ناگهانی که ممکن است رخ دهند، تطبیق داد و استراتژی‌های متناسب را تدوین نمود.
ثبت ديدگاه